Dagopening: Daniël 8:15-27
Het tekstgedeelte van vanmorgen volgt op het tweede visioen wat Daniël van de Heere heeft gekregen. In dit visioen ziet Daniël een ram staan met twee lange hoornen. Deze ram stoot alle andere dieren neer en gaat waarheen hij wil. Niemand kan zich tegen deze machtige ram verweren. Plotseling is daar echter een geitenbok met een indrukwekkende hoorn tussen zijn ogen die de ram aanvalt. De ram wordt verpletterend verslagen en de beide hoornen breken af. Deze geitenbok wordt steeds machtiger totdat de grote hoorn afbreekt en er vier hoornen voor in de plaats komen. En uit één van deze vier hoornen groeit een kleine hoorn die agressief om zich heen slaat en ook de eredienst van Israël aanvalt. Hierop hoort Daniël iemand vragen hoelang deze vreselijke tijd zal gaan duren. Het antwoord luidt: (vers 14): Tot tweeduizend en driehonderd avonden en morgens. Dan zal de offerdienst weer in ere hersteld worden.
Als Daniël deze indrukwekkende beelden heeft gezien is hij in de war. Wie kan hem dit visioen uitleggen?! In vers 15 lezen wij dat Daniël het visioen niet kan begrijpen en dit ook eerlijk belijdt. Ook hierin ligt meteen een les voor ons. Maken wij studie van de Bijbel, en zo ja, bidden wij dan ook om licht over Gods Woord? Om de leiding van de Heilige Geest bij het bestuderen van de Schriften? En wat is het nodig om de Bijbel te bestuderen. Daarin leren wij hoe een mens met God verzoend kan worden, hoe wij tot hulp en heil van onze medemens kunnen leven, maar ook wat er in de toekomst gaat gebeuren. Je hoort het nogal eens: Geen mens kent de toekomst. Dit klopt natuurlijk niet, want wie de Bijbel biddend bestudeert kent de toekomst wel. Maar hiervoor zijn twee zaken nodig: wij moeten onze Bijbel lezen en bidden om de hulp en leiding van de Heilige Geest. Zonder deze hemelse Uitlegger zal het niet gaan.
Zelfs Daniël, met al zijn wijsheid, intelligentie en hoge opleiding, had hulp nodig om dit visioen te begrijpen. En dan, voor Daniël opeens, staat er iemand voor hem die eruitziet als een mens. Uit vers 16 blijkt dat dit de engel Gabriël is. Deze engel krijgt van God de opdracht om dit visioen uit te leggen: ‘Gabriël, geef dezen het gezicht te verstaan’. Overigens is dit de eerste keer dat er een naam van een engel wordt vermeld in de Bijbel(!) Gabriël, zijn naam betekent ‘Vriend van God’. De Heere stuurt hem om Daniël het visioen uit te leggen en om via hem de kerk van alle tijden en plaatsen, dus ook ons, te waarschuwen voor de komst van de Antichrist en zijn voorloper, zoals later blijkt uit dit Schriftgedeelte. Dit is trouwens veelzeggend, want later zal Gabriël ook de komst van de Messias en Zijn voorloper, Johannes de Doper aankondigen.
Indrukwekkend, de aartsengel Gabriël, die voor het aangezicht van God staat, spreekt tegen Daniël en tegen ons. Het zal je waarschijnlijk niet verbazen dat als Gabriël opeens naast Daniël staat dat Daniël zich van schrik en beving op de grond laat vallen. En als de aartsengel vervolgens het woord tot hem richt valt Daniël zelfs flauw. Hij raakt bewusteloos. Daniël kan deze ontmoeting amper aan. Misschien ken jij ook wel van die momenten dat je je bewust bent van de grote majesteit en heiligheid van God. Een God voor Wie wij, buiten Christus, niet kunnen bestaan.
Gabriël brengt Daniël weer bij en gaat hem het visioen van de ram en de geitenbok en de hoornen uitleggen. Lees maar in vers 19: ‘En hij zeide: Zie, ik zal u te kennen geven, wat er geschieden zal ten einde dezer gramschap; want ter bestemder tijd zal het einde zijn’. Wat betekent dit? Gaat dit gedeelte over de eindtijd vlak voor de wederkomst van Christus? Ja en nee. Nee, want Daniël 8 handelt over de periode van het tweede en derde dier. Hierop zal, volgens Daniël 7 nog een tijdvak komen, namelijk die van het vierde dier. Dit vierde dier slaat op het Romeinse rijk met in het verlengde daarvan het rijk van de Antichrist.[1] Het tweede dier symboliseert het rijk van de Meden en de Perzen en het derde dier symboliseert het rijk van de Grieken. Over deze twee rijken wordt in Daniël 8 gesproken. Als er dus in de verzen 17 en 19 over het einde van de tijd gesproken wordt gaat het in dit geval over het eind van het tijdperk van het derde dier. Dit tijdperk zal vreselijk zijn voor Israël omdat ze aangevallen zal worden door een koning die stijf van aangezicht is en raadselen kan verstaan. Dat betekent dat deze koning meedogenloos zal zijn en bedreven in listen.[2] Anders gezegd, het is een wreedaard en een oplichter. Iemand die alleen maar aan zichzelf denkt en alles en iedereen vernietigd die hem in de weg staat. Over wie gaat dit? Wie is deze hoorn die uit de vier hoornen groeit? Hiermee wordt Antiochus IV Epifanes bedoeld. Door de joden spottend Antiochus Epimanes, Grieks voor ‘de gek’, genoemd. Deze Antiochus IV Epifanes wilde het joodse geloof laten opgaan in de Griekse cultuur en haalt zich hiermee de woede op de hals van de joden, waardoor de oorlog van de Makkabeeërs uitbreekt. Vele duizenden joden verliezen in deze bloedige oorlog het leven. Een zeer donkere bladzijde uit de geschiedenis van de joden.
Maar misschien zeg je: Oké, dit gedeelte gaat dus over de geschiedenis van het volk Israël. Maar wat heb ik daarmee? Deze tijd is toch voorbij? Ja, je hebt deels gelijk. De tijd van het derde dier en van de kleine hoorn, Antiochus IV Epifanes is gelukkig voorbij. Hij waande zich god, maar weigerde te buigen voor de levende God en is als een beest gestorven. Hij dacht onoverwinnelijk te zijn totdat God hem met een ziekte sloeg en hij stierf.
Toch is dit niet alles wat we over Daniël 8 kunnen zeggen. Er is in het boek Daniël en ook in dit hoofdstuk namelijk sprake van een zogenaamd ‘profetisch perspectief’, dat betekent dat de profetie, in dit geval gebracht als een visioen, meerdere vervullingsmomenten kent. De profetie laat ons zaken zien uit meerdere momenten in de geschiedenis. Dat zie je in de Bijbel wel meer en zo ook in dit hoofdstuk (bijv. Mat. 24 en 25). Dit hoofdstuk leert ons wat er is gebeurd met het volk Israël, maar het leert ons ook wat er zal gaan gebeuren in de tijd tussen hemelvaart en de wederkomst van Christus.[3] Daniël 8 waarschuwt ons dat Antiochus IV Epifanus slechts een type is van de komende Antichrist, maar dat hun werkwijzen grotendeels dezelfde is.
Hoe ging Antiochus IV Epifanus dan te werk? Hij had meerdere tactieken, maar zijn belangrijkste doel was om iedereen zo te vormen dat zij zich gingen gedragen als de oude Grieken. Inclusief de afgodendienst, vrije seksuele moraal, etc.. Wie hieraan meedeed, had het best onder zijn regering. Maar wee hen die trouw wilden blijven aan de God van Israël. Dan schuwde Antiochus er zelfs niet voor om vrouwen en kinderen te vermoordden als ze niet wilden buigen voor de afgoden(!) Zo zal de komende Antichrist ook te werk gaan. Wie voor hem buigt gaat het voor de wind, althans zo lijkt het, maar wee degene die zich tegen hem verzet. Die is zijn leven niet zeker. Je proeft dat deze Antichrist eigenlijk een menselijk verlengstuk is van de satan. De satan zal deze persoon veel macht en kracht geven om kwaad te doen, zeker bij degenen die de Heere liefhebben. Wat een heftige boodschap! Je kunt begrijpen dat Daniël hier letterlijk ziek van werd (Dan. 8:27).
Misschien word je hier wel bang van. Dat is begrijpelijk. Ik denk dat iemand die nog nooit met vrees over de eindtijd heeft nagedacht, nog nooit serieus de Bijbel bestudeerd heeft op dit punt. En toch mag, hoef en wil ik hiermee niet eindigen. Het Bijbelboek Daniël gaat namelijk verder en leert ons dat er een Man zal komen door God gezonden. Een Koning Die geboren zal worden als een zwakke baby. Voor het oog met weinig macht en kracht. En toch, de satan, en in zijn kielzog de Antichrist, beeft bij het horen van Zijn Naam, want hij weet dat dit Kind hem de kop heeft vermorzeld. Hij is de Alfa en de Omega, Hij is dood geweest en Hij leeft tot in alle eeuwigheid. Jezus Christus, de Koning der koningen en de Heere der heren. Wie bij Hem schuilt is veilig, ook voor de komende Antichrist en de vele antichristelijke machten die we nu al om ons heen kunnen zien.
Samengevat leert Daniël 8 ons dat er een moeilijke en zware tijd zal komen voor de kerk én (wat een wonder!) dat de Antichrist samen met zijn volgelingen uiteindelijk voorgoed weggespoeld zullen worden in de hel (Openb. 19:20). Aan ons de oproep om waakzaam te zijn en beschutting te zoeken bij de Heere Jezus, Die het gezegd heeft, zie, Ik ben met u alle dagen tot aan de voleinding der wereld.
Ik wens jullie een goede en gezegende schooldag toe!
Literatuurlijst
Bijbel Met Uitleg: Statenvertaling. Apeldoorn: De Banier, 2015.
Westerink, J. Daniël, Uitlegger, Profeet En Voorbidder. Apeldoorn: Erdee Media Groep, 2007.
[1] J. Westerink, Daniël, Uitlegger, profeet en voorbidder (Apeldoorn: Erdee Media Groep, 2007), 131.
[2] Bijbel met uitleg: Statenvertaling, (Apeldoorn: De Banier, 2015), 1310.
[3] ———, Daniël, Uitlegger, profeet en voorbidder: 133.
